ترانزیستور یک وسیله نیمه هادی است که یک سیگنال ضعیف را از مدار با مقاومت کم به مدار با مقاومت بالا منتقل می کند. کلمات trans به معنای خاصیت انتقال و istor به معنای خاصیت مقاومت ارائه شده به اتصالات است. به عبارت دیگر ، ترانزیستور یک وسیله تعویض است ، که سیگنال الکتریکی مانند ولتاژ یا جریان را تنظیم و تقویت می کند.

انواع ترانزیستور

ترانزیستورها در دو دوسته BJT و FET تقسیم بندی می شوند. این دو دسته بنا به ویژگی هایی که دارند در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می گیرند. اما با توجه به قیمت و مصرف توان بالای ترانزیستورهای BJT معمولا این نوع ترانزیستورها برای کاربردهای خاص مورد استفاده قرار می گیرند. نوع ترانزیستور می تواند با توجه به قرار گیری پیوندهای P و N تغییر کرده و به صورت NPN یا PNP باشد.

ساختمان ترانزیستور دو قطبی پیوندی

ترانزیستورهای BJT از سه پایه به نام های ،بِیس (پایه Base)، کُلِکتور (جمع‌کننده Collector) و اِمیتر (منتشرکننده Emitter) تشکیل شده اند.
قسمت راست آن را دیود Emitter و قسمت چپ را دیود کلکتور می نامند. پایه هم بخش میانی است که از لایه های نازک تشکیل شده است.
فلش جهت گردش جریان معمولی در امیتر را نشان می دهد. تنها تفاوت بین ترانزیستور NPN و PNP در جهت جریان است.

ترانزیستور BJT
در ترانزیستور دو قطبی پیوندی وقتی جریان به پایه بیس اعمال می شود ، جریان عبوری از دو پایه کلکتور و امیتر کنترل می شود. ترانزیستورهای npn و pnp بسته به حالت بایاس ممکن است در ناحیه قطع ، فعال یا اشباع کار کنند. سرعت بالای این ترانزیستورها باعث شده که هنوز هم از آن ها در برخی مدارات خاص استفاده شود. به عنوان مثال امروزه در مدارات مجتمع از ترانزیستور به جای مقاومت و خازن استفاده می کنند.

با توسکانیک همراه باشید تا در ادامه با طرز کار ترانزیستورها آشنا شوید.

طرز کار ترانزیستور دو قطبی پیوندی

طرز کار pnp هم دقیقاً مشابه npn خواهد بود، به شرط اینکه الکترونها و حفره‌ها با یکدیگر عوض شوند. در نوع npn به علت تغذیه مستقیم دیود امیتر ناحیه تهی کم عرض می‌شود، در نتیجه حاملهای اکثریت یعنی الکترونها از ماده n به ماده p هجوم می‌آورند. حال اگر دیود بیس _ کلکتور را به حالت معکوس تغذیه نمائیم، دیود کلکتور به علت بایاس معکوس عریض‌تر می‌شود.

روش های اتصال ترانزیستور BJT

ترانزیستور دو قطبی یک قطعه سه سر است به همین دلیل سه راه مختلف برای اتصال آن به مدار الکتریکی وجود دارد.
هر روش اتصال سبب پاسخی متفاوت با سیگنال ورودی در مدار خواهد شد.
زیرا مشخصه های استاتیکی ترانزیستور برای هر مدل اتصال تغییر می کند.
انواع روش های اتصال:
بیس مشترک: بهره ولتاژ دارد و بهره جریان ندارد.
امیتر مشترک: بهره جریان و بهره ولتاژ دارد.
کلکتور مشترک : بهره جریان دارد و بهره ولتاژ ندارد.