امروزه نقش ربات ها و فناوری رباتیک در پزشکی امری انکار ناپذیر است. به اعتقاد متخصصین رشته پزشکی، این نقش رفته رفته پررنگ تر هم خواهد شد و همانطور که ربات ها باعث بیکاری بسیاری از کارگران در صنعت شده اند، پزشکان آینده نیز با این بحران مواجه خواهند شد. سابقه حضور رباتیک در پزشکی، به حدود سال 1985 میلادی برمی گردد که در آن برای نمونه گیری از مغز یک بیمار از ربات استفاده شد. بعد از آن، ربات ها در برخی جراحی ها و عکس برداری های اورولوژی نیز مورد استفاده قرار گرفتند.
با اینکه موضوع ربات های جراح مطرح شده بود، ولی به دلایل عدم اطمینان از عملکرد آنها، پزشکان ترجیح دادند تا به جای سپردن جراحی به ربات ها، از دقت و ظرافت آنها در اتاق عمل و در کنار خود از آنها بهره ببرند. با توسکانیک همراه باشید تا با نقش رباتیک در پزشکی و مزایای آن آشنا شوید.
انواع کاربردها و مزایای رباتیک در پزشکی
به طور کلی، عمده ترین کاربرد رباتیک در علم پزشکی تا به امروز، در زمینه عکس برداری، نمونه برداری و جراحی بوده است. رباتی به نام داوینچی تا سال 2019 در بیش از 6 میلیون عمل جراحی در سراسر جهان به کمک پزشکان آمده است.
تصویربرداری های سه بعدی با رزولوشن بسیار بالا از دیگر کاربردهای رباتیک در تخصص های مختلف پزشکی از جمله در نورولوژی است. به عنوان مثالی ملموس، دستگاه های MRI که با عبور فرد از تونلی، از سر بیماران تصویربرداری می کنند، خود نوعی از ربات های تصویربرداری محسوب می شوند. با این حال، مهمترین کارکرد ربات ها در امور لاپاراسکوپی است که باعث به حداقل رسیدن آسیب به بافت بدن می شود و با کمترین خونریزی منجر به بهبودی سریع بیماران می گردد. علاوه بر بیماران، جراحان نیز از ابزار رباتیک ارگونومیک در اتاق عمل منتفع می شوند که کیفیت و دقت کار را بالاتر می برد.
البته با وجود این مزایا لازم به ذکر است که ورود ربات ها به عرصه پزشکی معایبی نیز دارد. اولا این تجهیزات هزینه زیادی دارند که باعث افزایش هزینه های درمان خواهد شد. همچنین تعداد محدودی از کشورها و بیمارستان ها امکان برخورداری از آنها را خواهند داشت. به عنوان نمونه هزینه پایه دستگاه داوینچی 1 میلیون دلار است که رقم قابل توجهی است. در نهایت، پزشکان مجبور به یادگیری از استفاده از آنها خواهند بود که خود مانعی در برابر رشد سریع رباتیک در پزشکی است.
آینده علم پزشکی با ربات ها
بی شک در آینده نقش ربات ها در علم پزشکی و بهداشت و درمان با گسترش هوش مصنوعی، یادگیری ماشین (Machine learning) و اینترنت اشیا (Internet of Things) بسیار محسوس تر خواهد شد. بحث ربات های پرستار در بیمارستان ها به موضوعی جدی تبدیل شده است و در برخی بیمارستان ها نیز مورد استفاده قرار گرفته اند. امروزه شرکت های متعددی در کشورهای مختلف در حال طراحی و تولید ابزار رباتیک اتاق عمل هستند و این سرمایه گذاری ها منجر به گسترش استفاده از بازوهای رباتیک در جراحی ها خواهد شد.
کاربرد فناوری رباتیک در پزشکی
علاوه بر این ها، ربات ها در امور حرکتی به افراد دارای نقص های حرکتی کمک های شایان توجهی خواهند کرد، کما اینکه امروز نیز شاهد رشد چشمگیری در این زمینه هستیم.